Zorunlu Deprem Sigortasi

DASK (Doğal Afet Sigortaları Kurumu) nedir?

DASK, meydana gelebilecek bir deprem felâketi sonucu bina maliklerinin veya intifa hakkı sahiplerinin uğrayacakları maddî zararları teminat altına alan ZDS (Zorunlu Deprem Sigortası)' nı yapmak üzere kurulmuş, Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlık nezdinde kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur.DASK' ın amaçları nelerdir?

DASK' ın temel amaçları şöyle özetlenebilir:
1)ZDS kapsamındaki bütün konutları ödenebilir bir prim karşılığında sigorta kapsamına almak.
2)Devletin depremlerden kaynaklanan malî yükünü azaltmak.
3)Sigorta yoluyla risk paylaşımını sağlamak.
4)Sigorta sistemini sağlıklı yapı üretiminde bir araç olarak kullanmak.
5)Deprem hasarlarının karşılanması için uzun vadeli kaynak birikimini temin etmek.

DASK, Zorunlu Deprem Sigortası yapma işlevini nasıl yerine getirmektedir?

DASK'ın teknik işlerinin yürütülmesi, 5 yıllık bir süre için, Kurum İdarecisi sıfatıyla Millî Reasürans T.A.Ş.'ne verilmiş, böylece yeni bir Kamu İktisadi Teşebbüsü düzenlenerek ayrı bir fizikî yapılanmaya gitme, personel istihdam etme vb. külfetlerden kaçınılmıştır. ZDS poliçelerinin satışı ise, bu konuda yetki alan sigorta şirketleri ve onların acenteleri tarafından gerçekleştirilmektedir.

ZDS ile verilen teminatın kapsamı nedir?

Bu sigorta ile, depremin sigortalı binalarda ve temellerinde doğrudan neden olacağı maddî zararlar (depremin yol açtığı yangın, infilâk ve yer kayması dahil), sigorta bedeline kadar teminat altına alınmaktadır.

Buna karşılık, aşağıdaki haller sigorta teminatının dışındadır:
1)Enkaz kaldırma masrafları, kâr kaybı, iş durması, kira mahrumiyeti, alternatif ikametgâh ve işyeri masrafları, malî sorumluluklar ve benzeri başkaca ileri sürülebilecek diğer bütün dolaylı zararlar.
2) Her türlü taşınır mal, eşya ve benzerleri,
3)Ölüm dahil olmak üzere tüm bedenî zararlar.
4) Manevi tazminat talepleri.

ZDS kapsamında hangi binalar bulunmaktadır?

ZDS kapsamında şu binalar bulunmaktadır:
1)634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında mesken olarak inşa edilmiş binalar ve bağımsız bölümler (temeller ve buna bağlı olarak taşıyıcı sistem dahil, belirtilenler dışında kalan ortak yerler hariç).
2)Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tâbi taşınmazlar (arazi, arsa vb.) üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar.
3)Yukarıda ifade edilen mesken olarak inşa edilmiş bulunan binaların içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler.
4) Doğal afetler nedeniyle Devlet tarafından yaptırılan veya verilen kredi ile yapılan meskenler.

Buna karşılık, aşağıda sayılan binalar ZDS kapsamı dışında kalmaktadır:
1)Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar.
2)Köy yerleşim alanlarında yapılan binalar.
3)Tamamı ticarî veya sınaî amaçla kullanılan binalar.
4)İnşaatı henüz tamamlanmamış mesken olarak inşa edilen binalar.
5) 27 Aralık 1999 tarihinden sonra inşa edilmiş olan ancak ilgili mevzuat çerçevesinde inşaat ruhsatı bulunmayan binalar.

ZDS poliçesindeki sigorta bedeli nasıl tespit edilmektedir?

ZDS poliçesindeki sigorta bedeli, sigorta edilen meskenin yapı tarzı için Hazine Müsteşarlığı'nca yayımlanan ZDS Tarife ve Talimatında belirlenen metrekare bedeli ile söz konusu meskenin yüzölçümünün çarpılması sonucu bulunur. ZDS konusu bir meskenin sigorta bedeli, her halde ZDS Tarife ve Talimatında belirlenen azamî teminat tutarından (bu tutar halen 20 milyar TL'dir) çok olamaz. Eğer meskenin değeri yukarıda ifade edilen hesaplama sonucu bulunan bedelin üzerinde ise, bu tutarı aşan kısım için, zorunlu deprem sigortasının yapılmış olması kaydıyla, sigorta şirketleri tarafından ihtiyarî deprem sigortası yapılabilir.

Şunu da ilâve etmek gerekir ki, ZDS poliçesi ile sadece bina için ve sadece deprem rizikosuna karşı teminat verildiğinden, konut sahipleri ev eşyası ve konutu tehdit eden yangın, su baskını vb. ek rizikolar için de sigorta şirketlerinden isteğe bağlı olarak teminat alabilirler.

Rizikonun gerçekleşmesi halinde, sigorta ettirenin yükümlülükleri nelerdir?

Sigorta ettirenin rizikonun gerçekleşmesi halindeki yükümlülükleri ZDS Genel Şartları'nın B-1. maddesinde belirtilmiştir. Bunlar kısaca şöyle sıralanabilir:

1)Rizikonun gerçekleştiğini öğrendiği tarihten itibaren en geç 15 işgünü içinde DASK' a veya yetkili sigorta şirketine bildirimde bulunmak.
2)DASK yetkililerinin hasarlı binalara girmesine ve zararı azaltmaya yönelik girişimlerde bulunmasına izin vermek.
3)Hasara ilişkin bilgi ve belgeleri DASK'a vermek.
4)Tahmini zarar tutarına ilişkin olarak yazılı bildirimde bulunmak.
5)Sigortalı bina/yer üzerinde ZDS dışında, deprem teminatı içeren başkaca sigorta sözleşmesi varsa bunu DASK' a bildirmek.

ZDS poliçelerinde hasar tespiti nasıl yapılacaktır?

Sigorta edilmiş binalarda meydana gelen zararın nedeni, niteliği ve miktarı DASK yetkililerinin belirlemelerine göre taraflar arasında yapılacak anlaşmayla tespit edilir.

Tarafların zarar tutarı konusunda anlaşamamaları halinde, zarar miktarının tayini, hakem-bilirkişilerce, ZDS Genel Şartları'nın B-2 maddesinde belirtilen esaslara göre yapılır.

DASK poliçelerinde ödenecek tazminat tutarı nasıl hesaplanır?

ZDS Genel Şartları'nın B-3 maddesine göre, tazminatın hesabında, rizikonun gerçekleştiği yer ve tarihte, binanın piyasa rayiçlerine göre bulunan yeni inşa bedeli esas alınır. Ancak sigorta tazminatı, hiçbir durumda sigorta bedelinden fazla olamaz. Şunu da hemen vurgulamak gerekir ki, poliçedeki sigorta bedeli söz konusu binanın gerçek değerinin altında bile olsa, kısmî hasarlara ilişkin tazminat ödemelerinde, Oran Kuralı uygulanarak sigorta bedelinin değerine olan nispeti dahilinde bir indirime gidilmeyerek kısmî hasarlar -sadece muafiyet düşülerek- tam olarak ödenir.

DASK, hasar tutarına ilişkin belgelerin kendisine verilmesinden itibaren mümkün olan en kısa süre içerisinde gerekli incelemeleri tamamlayıp hasar ve tazminat miktarını tespit ederek sigortalıya bildirmek zorundadır.

Sigorta Eksperleri Derneği